Upadłość konsumencka w trakcie trwania małżeństwa

Jakie znaczenie ma postępowanie upadłościowe dla osoby pozostającej w związku małżeńskim z upadłym.

Art. 124 § 1 Ustawy prawo upadłościowe, stanowi, że w przypadku kiedy małżonkowie pozostawali w ustroju wspólności majątkowej, majątek wspólny małżonków wchodzi do masy upadłości, a jego podział jest niedopuszczalny.

Dla współmałżonka ma to takie znaczenie, iż po wydaniu postanowienia sądu o ogłoszeniu upadłości majątek wspólny (czyli także ten majątek, który służył zaspokojeniu potrzeb rodziny) zostanie przeznaczony na spłacenie długów, a zarząd nad majątkiem wspólnym przejmuje syndyk. Ważnym jest, iż małżonek upadłego po ogłoszeniu upadłości nie może rozporządzać swoim udziałem w majątku wspólnym i nie może żądać wyłączenia z masy upadłości przedmiotów, które przypadłyby mu, gdyby dokonano podziału majątku wspólnego.

Wyjaśnienia wymaga, iż zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego podstawowym ustrojem majątkowym w prawie małżeńskim jest wspólność majątkowa. To oznacza, że jeśli małżonkowie nie zawierali umów małżeńskich u notariusza, to mają właśnie ustawowy ustrój majątkowy. Zgodnie z art. 31 k.r.o. do majątku wspólnego małżonków należy w szczególności: pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków, dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków, środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków. W praktyce oznacza to, że przedmioty nabyte przez jednego z małżonków będą należały także do drugiego, a nabyte przez oboje będą należały do obojga.

Z chwilą, gdy jeden z małżonków ogłasza upadłość konsumencką, automatycznie powstaje między małżonkami rozdzielność majątkowa z mocy prawa. To wynika z art. 53 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Mówi o tym również art. 124 Ustawy Prawo upadłościowe. Jeśli do tej pory istniała między małżonkami wspólność majątkowa, wtedy cały wspólny majątek wchodzi do masy upadłościowej i może zostać sprzedany przez syndyka. Przy czym należy zauważyć, że gdy w skład majątku wchodzi mieszkanie lub dom, w którym mieszka upadły z rodziną, wtedy z masy upadłościowej wydziela się kwotę, która pozwoli opłacić czynsz przez okres od 12 do 24 miesięcy. Kwotę określa sędzia-komisarz, biorąc pod uwagę potrzeby mieszkaniowe upadłego i ilość osób na jego utrzymaniu.

Wspólny majątek małżonków wchodzi do masy upadłościowej, a niedawno zwarta intercyza jest nieskuteczna – to problem wielu małżeństw, które stają się niewypłacalne. Nie oznacza to jednak, że małżonek upadłego nie ma żadnej możliwości działania. Może ochronić przynajmniej część majątku. W takim przypadku powinien zgłosić syndykowi, a dalej sędziemu-komisarzowi wierzytelność we wspólnym majątku z tytułu własnego udziału w tym majątku Jednakże wierzytelność małżonka jest zaliczana do kategorii trzeciej, czyli ostatniej kategorii wierzytelności.

Wspólne ogłoszenie upadłości przez małżonków

W rzeczywistości nie ma takiej możliwości. Złożyć należy dwa odrębne wnioski o ogłoszenie upadłości konsumenckiej, a następnie wnosić o wspólne rozpoznanie spraw współmałżonków. Można się tutaj powołać na art. 219 Kodeksu postępowania cywilnego w związku z art. 35 Ustawy Prawo upadłościowe.

Zachęcam by przed zwróceniem się do Sądu z przedmiotowym wnioskiem, skorzystać z porady profesjonalnego pełnomocnika.